Bugün, 22 Kasım 2024 Cuma
Söyleşi : Önder BALIKÇI
Bugünkü konuğumuz, Marmarabirlik’e bağlı 162 Sayılı Erdek Zeytin Tarım Satış Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Durak. Kooperatif Başkanı Durak ile Erdek’in zeytinciliğini, 1/100 binlik plana göre bölgeye kurulacak sanayi tesislerinin turizme ve zeytinciliğe etkilerini ve zeytinciliğin geleceğini konuştuk.
* Kooperatifinize bağlı kaç üye var? Bu alım döneminde, üyelerinizden ne kadar zeytin aldınız?
- 5100 dolayında üyemiz bulunuyor. 22 Ekim 2014’te başlattığımız alımlarımızda, 4 bin ton alım gerçekleştirdik. Bunun 3800 tonu sofralık, 200 tonu ise yağlık. Alım dönemi sonunda hedefimiz, yaklaşık 5500 tona ulaşmak.
* 1/100 binlik Çevre Düzeni Planı’na göre Erdek Körfezi yöresine ağır sanayi tesisleri kurulacak. Bu tesisler, zeytinciliğin geleceğini sizce nasıl etkiler?
- Yalnız zeytinciliğin değil, Erdek turizminin de çok olumsuz etkileneceğini düşünüyorum. Önce turizmden başlayayım. Bir dönemler Tatlısu ve Aşağı Yapıcı mahalleleri de turizmin gözbebeğiydi. BAGFAŞ ve Eti Maden İşletmeleri’ne ait fabrikalar, yarattıkları kirlilikle bu yörelerde turizmi bitirdi. Şimdi Bandırma ve Erdek körfezlerine kurulacak hem kimya, hem de metalürji tesislerinin, Erdek turizmine büyük darbe vuracağı endişesini taşıyorum. Tabii, şu soruyu da kendimize sormalıyız. Neden, sanayi tesislerinin yöremize kurulmasına karar verildi? Erdek turizminin gerileyerek, tatil ve turizm bölgesi dışında kalması konusunda ne gibi hatalar yaptık?
Bence, yerel yönetimlerden, sektörün içinde bulunan herkesin,hepimizin hataları var. En büyük hatamızın ise yıllardır, Erdek ile Kapıdağ turizmini birlikte düşünüp, yaşama geçiremememiz olduğunu düşünüyorum. Yine düşünün ki, Erdek’e bağlı şimdi mahalle olan 17 eski köyün yıllardır imar plânları yok. Daha ne diyeyim ki?
* Gelelim, zeytine?
- Kurulacak bu tesislerin, zeytinciliğe de zarar vermemesi mümkün mü? Daha şimdiden, bu tesislerin yapımı için bölgemizdeki 45-50 bin zeytin ağacının kesileceği söyleniyor. Bölgemizdeki zeytinciliğin darbe yiyeceği kesin! Çok zor ama her şey dört dörtlük olsa, yine de dikilecek fabrikaların o koca koca bacaları bile bölgeyi, zeytinciliği psikolojik yönden olumsuz etkiler.
* Hükümet, ülkeye binlerce zeytin fidanı diktiklerini söylüyor…
- Doğru ama dikilen fidanlar, hep Gemlik tipi. Yani sofralık zeytine yönelik. Oysa Türkiye’nin, sofralık zeytine değil, yağlık zeytine ihtiyacı var. Ülkemizde hâlen, kişi başına zeytinyağı tüketimi 1 kilogram dolayında bulunurken, Yunanistan’da ise kişi başına 20 kilogram tüketim var. Zeytinyağı açığımız bulunurken, yılda 480 bin ton üretim yapılan Gemlik tipi sofralık zeytin fidanı dikmenin mantığı yoktur.
* Peki, 1/100 binlik Çevre Plânı’na itirazda, Bandırma ve Erdek yöresi olarak tepki göstermekte geç mi kalındı, sizce?
- Geç kalındığı kesin. Ama daha önce tepki gösterilseydi bile sonuç değişir miydi, bilmem. Çünkü, sanayi tesislerinin kurulacağı bölgemizdeki tarım alanları dahil birçok arazi, vatandaşlarımız tarafından şirketlere satıldı. İçinde bulunduğumuz ekonomik koşullarda, arazilerini satan vatandaşları da suçlama hakkını kendimde görmüyorum. Bu biraz da eğitimle ilgili. Onları, çok önceden, bu tesislerin kurulmasının, bölgeye büyük çevresel zararları olacağı konusunda bilinçlendirmeyi başaramadığımız da bir gerçek.
* Biz, yine bölgemizdeki zeytinciliğe dönelim. Erdek’te kaç zeytin ağacı var. Üretici, kazancından memnun mu?
- Erdek ve Kapıdağ dahil olmak üzere 1 milyon 250 bin zeytin ağacımız var. Ancak, üreticinin, kazancından pek memnun olduğuna inanmıyorum. Erdek dahil olmak üzere ülkemizdeki tüm üreticilerin zeytinlerinin 1/15’ini, piyasaya göre iyi sayılacak ücretlerle Marmarabirlik alıyor. Ancak, Erdek’teki zeytinliklerin büyük bölümünün bayırda yer alması, üretimin masraflı oluşu, üreticiyi kazanç konusunda pek mutlu etmiyor. Bu arada çok hassas bir ürün olan zeytin, iklim koşullarından da olumsuz etkileniyor. Bölgemizde 2011 yılında elverişsiz kış koşulları, 2012 yılında zeytin sineği ve bu yıl da mantar ve zeytin sineği verimi etkiledi. Zeytin sineği ile mücadele de bir noktaya dek yararlı oluyor, o kadar! Ama yine de bilinçli üreticilerin, zeytinden önemli gelir elde ettikleri de bir gerçek. Bunu şöyle örneklemek isterim. Yaklaşık 200 hane olan Ballıpınar Mahallemiz üreticileri, bu alım döneminde kooperatifimize şu ana dek 283 ton ürün vererek, 1 milyon 224 bin liralık geliri hak etti. Alım dönemi sonuna dek yaklaşık 150 ton daha vererek, bu gelirlerinin 2 milyon lirayı bulacağını tahmin ediyoruz. Bu da, küçük bir yerleşim bölgesi için hiç de az sayılmaz.
* Güney Marmara Kalkınma Ajansı kredisiyle gerçekleştirme aşamasında bulunduğunuz iki projenin son durumları hakkında bilgi verir misiniz?
- Güney Marmara Kalkınma Ajansı(GMKA) kredi desteğiyle gerçekleştirdiğimiz arıtma tesisimiz ve havalı sistemimizin toplam maliyeti 1 milyon 210 bin liradır. Bu paranın 494 bin lirasını GMKA verecek, kalanını biz karşılayacağız. Yapımı süren arıtmamızın nisan ayında, havalı sistem yatırımımızın ise 15-20 gün içinde tamamlanmasını bekliyoruz. Havalı sistemimizin devreye girmesiyle birlikte kooperatifimize ait toplam 1500 adet sarnıcımızda korunan zeytinin dayanma süresi uzayarak, 24 aydan, 30 ayları bulacaktır.
